1) قصه این بنده با تفسیر کتاب الله دارد کمی پیچیده می شود نمی دانم من دست از سر تفسیر کتاب الله بر نمی دارم یا تفسیر کتاب الله مرا رها نمی کند. در هر حال کنجکاوی برای یافتن نسخه ای دیگری از تفسیر کتاب الله مرا به مراجعه به دنا و فخنا کشاند. با تعجب دیدم که اصلا عنوانی به نام تفسیر کتاب الله در هیچ یک از دو کتاب نیامده است و مؤلفی هم به نام ابوالفضل بن شهردویر بن بهاء الدین یوسف بن ابی الحسن گیلانی مرقانی (مرکالی) هم در آن دیده نمی شود. البته این اشکال به فهرست های نسخه های خطی باز می گردد که در این خصوص اطلاع درستی ارایه نکرده اند. با این حال بررسی دنا و فنخا می تواند باعث شناسایی نسخه های دیگر تفسیر کتاب الله گردد. به عنوان مثال در جلد 8 فنخا، ص 542 نسخه ای معرفی شده که در کتابخانه عبدالوهاب فرید تنکابنی بوده است ولی نسخه از آغاز وانجام افتادگی دارد و متاسفانه حتی آغاز و انجام افتادۀ آن نیز ذکر نشده است. آقای سمامی حائری در نشریه نسخه های خطی، ج 7، ص 791 در معرفی تفسیر اخیر نوشته اند:
«تفسیر قرآن کریم، این تفسیر به طرز بسیار جالبی تألیف گشته گویا به خط مؤلف است زیرا اولا عدد سطور کتابت مختلف است، در بعضی صفحات 11 سطر و برخی تا پنج سطر است دیگر آنکه در بعضی از تفاسیر قلم زدگی و تجدید نظر شده است. دوم تفسیر بطور جالب است زیرا خط بسیار نازکی از کلمه بحاشیه کشیده شده است و آنرا تفسیر نموده است در هچ یک از تفاسیر چنین دیده نشده است. سوم در بعضی از جاها دیده شده است که معنی بعضی از کلمات بفارسی هم نوشته است و از تفاسیر دیگر نقل می کند و بسیاری از روایات او از کتب اصلی تسننی است. از کتابت ششم و هفتم است، آغاز و انجام افتاده». بنگرید به: محمد سمامی حائری، «فهرست کتابهای خطی عبدالوهاب فرید تنکابنی در رامسر».
با توصیف ارایه شده می توان تا حدی اطمینان یافت که ما با نسخه ای دیگر از تفسیر کتاب الله روبرو هستیم البته شرط تحقیق اقتضا دارد که خود نسخه را دید کاری که اکنون برای من میسر نیست اما اگر کسی می تواند به نسخه مراجعه کند، می شود صحت گمان اخیر را بررسی کند. در دنا (ج 3، ص 83) شمارۀ 63019 نسخه حاضر معرفی شده و گفته شده که تفسیری سنی است. نسخۀ 17982 تفسیر کتاب الله نیز در دنا (ج 3، ص 919 شمارۀ 63190 با عنوان التفسیر / عربی - فارسی معرفی شده و نام نویسنده نیز مجد الدین مازندرانی از علمای زیدیه متوفی حدود 700 ذکر شده است که نادرست است. در حقیقت تاریخ 700 زمانی بوده که گمان می شده محمد بن صالح بن یحیی گیلانی، عالم زیدی است که تاریخ درگذشت او نیز 675 است. در هر حال باید عنوان جدیدی برای تفسیر کتاب الله ایجاد شود و نویسندۀ آن هم درست معرفی شود و نسخه ها نیز ذیل آن فهرست شود. مثلا شمارۀ 63048، 63050، 63049 و 63051 در دنا (ج 3، ص 84-85) هم نسخه ای تفسیر کتاب الله است.
2) در کتابخانه مجلس به شمارۀ 14297 نسخه ای از تفسیر قرآن موجود است که گفته شده تفسیری زیدی است به گمان من نسخه باید تهذیب حاکم جشمی (متوفی 494) باشد که در ایران از قضا نسخه های کهن خوبی دارد و استاد عزیز و ارجمند آقای صداریی خویی معرفی خوبی از نسخه مجلس در فهرست نسخه ای مجلس، ج 38، ص 423-424 ارایه کرده اند اما هویت مؤلف احتمالی آن را نشناخته اند. خوب این هم از ثمرات وقت گذراندن با دنا و فخنا بود که توجه من به این تفسیر جلب شد. در دنا نیز ج 3، ص 84، شمارۀ 63037 نیز معرفی شده است.
«تفسیر قرآن کریم، این تفسیر به طرز بسیار جالبی تألیف گشته گویا به خط مؤلف است زیرا اولا عدد سطور کتابت مختلف است، در بعضی صفحات 11 سطر و برخی تا پنج سطر است دیگر آنکه در بعضی از تفاسیر قلم زدگی و تجدید نظر شده است. دوم تفسیر بطور جالب است زیرا خط بسیار نازکی از کلمه بحاشیه کشیده شده است و آنرا تفسیر نموده است در هچ یک از تفاسیر چنین دیده نشده است. سوم در بعضی از جاها دیده شده است که معنی بعضی از کلمات بفارسی هم نوشته است و از تفاسیر دیگر نقل می کند و بسیاری از روایات او از کتب اصلی تسننی است. از کتابت ششم و هفتم است، آغاز و انجام افتاده». بنگرید به: محمد سمامی حائری، «فهرست کتابهای خطی عبدالوهاب فرید تنکابنی در رامسر».
با توصیف ارایه شده می توان تا حدی اطمینان یافت که ما با نسخه ای دیگر از تفسیر کتاب الله روبرو هستیم البته شرط تحقیق اقتضا دارد که خود نسخه را دید کاری که اکنون برای من میسر نیست اما اگر کسی می تواند به نسخه مراجعه کند، می شود صحت گمان اخیر را بررسی کند. در دنا (ج 3، ص 83) شمارۀ 63019 نسخه حاضر معرفی شده و گفته شده که تفسیری سنی است. نسخۀ 17982 تفسیر کتاب الله نیز در دنا (ج 3، ص 919 شمارۀ 63190 با عنوان التفسیر / عربی - فارسی معرفی شده و نام نویسنده نیز مجد الدین مازندرانی از علمای زیدیه متوفی حدود 700 ذکر شده است که نادرست است. در حقیقت تاریخ 700 زمانی بوده که گمان می شده محمد بن صالح بن یحیی گیلانی، عالم زیدی است که تاریخ درگذشت او نیز 675 است. در هر حال باید عنوان جدیدی برای تفسیر کتاب الله ایجاد شود و نویسندۀ آن هم درست معرفی شود و نسخه ها نیز ذیل آن فهرست شود. مثلا شمارۀ 63048، 63050، 63049 و 63051 در دنا (ج 3، ص 84-85) هم نسخه ای تفسیر کتاب الله است.
2) در کتابخانه مجلس به شمارۀ 14297 نسخه ای از تفسیر قرآن موجود است که گفته شده تفسیری زیدی است به گمان من نسخه باید تهذیب حاکم جشمی (متوفی 494) باشد که در ایران از قضا نسخه های کهن خوبی دارد و استاد عزیز و ارجمند آقای صداریی خویی معرفی خوبی از نسخه مجلس در فهرست نسخه ای مجلس، ج 38، ص 423-424 ارایه کرده اند اما هویت مؤلف احتمالی آن را نشناخته اند. خوب این هم از ثمرات وقت گذراندن با دنا و فخنا بود که توجه من به این تفسیر جلب شد. در دنا نیز ج 3، ص 84، شمارۀ 63037 نیز معرفی شده است.
يكشنبه ۳ شهريور ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۵۰
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .