لینک های روزانه
    آمار بازدید
    بازدیدکنندگان تا کنون : ۲۰۰٫۶۳۹ نفر
    بازدیدکنندگان امروز : ۶۶ نفر
    تعداد یادداشت ها : ۱۱۵
    بازدید از این یادداشت : ۵۵۱

    پر بازدیدترین یادداشت ها :
    در یادداشت کوتاهی که مروری بود بر کتاب بوریس فاج، اشاره کردم که فضل بن حسن طبرسی در تألیف مجمع البیان احتمالا از تفسیر التهذیب حاکم جشمی استفاده کرده و برخی از مباحث مطرح در تفسیر مجمع البیان در پرتو مباحثی که در التهذیب حاکم جشمی آمده، قابل فهم است. اکنون دو مقاله توسط سلیمان مراد که قصد نگارش تحقیقی مفصل و ظاهرا تصحیح التهذیب را دارد، دست یافتم که ترجمۀ یکی از آنها در مجلۀ آینه پژوهش توسط دوست عزیزم آقای حمید باقری در دست انتشار است و مقالۀ دیگر در ضمن کتابی که مؤسسه اسماعیلیه لندن در همین یکی دو هفته اخیر منتشر کرده و به لطف دو عزیز گرامی آقای دکتر فرهاد دفتری و دکتر رضا زاده نسخه ای از آن به دستم رسید، بخش هایی از تفسیر حاکم جشمی با مجمع البیان مقایسه شده و کاملا مشخص است که در کنار تبیان شیخ طوسی، طبرسی از تهذیب حاکم جشمی به گستردگی در نگارش تفسیر خود بهره جسته است. بحث آمده در آغاز تفسیر مجمع البیان در خصوص تحریف قرآن نیز در حقیقت پاسخ به اتهامات حاکم جشمی در تفسیر و آثار دیگرش است. به عنوان مثال حاکم جشمی در کتاب رسالة ابلیس الی اخوانه المناحیس در اشاره به شیعیان بحث کوتاهی دارد اما در همان بحث کوتاه چند سطری عقیده به تحریف قرآن را به شیعه نسبت داده و یا در تفسیر خود و در ذیل بحث از سورۀ احزاب بحث مفصلی دربارۀ تحریف قرآن آورده و در آنجا نیز با عقیدۀ مذکور را به شیعه نسبت داده است البته در بحث اخیر نکتۀ قابل تأملی هم آمده است. حاکم نخست اشاره می کند که در میان عامه روایت های ضعیف در خصوص نقصان در قرآن رواج یافت و بعد شیعیان با استناد به همان روایات ها بحث تحریف قرآن را مطرح کردند (بنگرید به الحاکم الجشمی و منهجه فی التفسیر از زرزور).
    از همین رو طبرسی با استناد به سید مرتضی که شخصیت و مقام علمی او در میان زیدیان خراسان کاملا شناخته شده بوده و دوست گرامی آقای حسن انصاری در یادداشتی در صفحۀ خود به این مطلب اشاره مبسوطی آورده اند، سعی در رد اتهامات حاکم جشمی دارد. در هر حال توجه به بهره گیری طبرسی از مجمع البیان برای تصحیح انتقادی آن لازم است.
    سه شنبه ۱۰ دي ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۱۱
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت