از خاندان های بسیار مهم و تأثیر گذار در دوره صفویه، خاصه از میان خاندان های مهاجر از جبل عامل به ایران، خاندان شیخ حر عاملی یکی از خاندان هایی است که هنوز به درستی و به کاوش کامل اهمیت آنها مورد توجه قرار نگرفته است. یکی از برادران کمتر شناخته شده شیخ حر عاملی، احمد بن حسن حر عاملی است که از شیخ حر کوچکتر بودهو و تا سال 1120 بنابر نوشته شیخ آقابزرگ در قید حیات بوده است. نکته مهم آن است که وی پس از مرگ شیخ حر عاملی در 1104 به جای برادر منصب شیخ الاسلامی مشهد را برعهده داشته است. وی کتابی دارد به نام الدر المسلوک فی أحوال الانبیاء و الأوصیاء و الخلفاء و الملوک که چندین نسخه خطی از آن تا به حال فهرست شده است، از جمله نسخه 6261 در دانشگاه تهران (معرفی شده در فهرست، ج 16، ص 229) که گفته شده از روی نسخه ای کهن کتابت شده و نسخه ای موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی به شماره 4232 (معرفی شده در فهرست الفبایی، ص 244) که از نسخه اخیر تصویری در اختیار بنده قرار دارد. مرحوم شیخ آقابزرگ، نسخه ای از این کتاب را نزد حاج عماد فهرستی دیده است. نکته مهم در نسخه ای که آقابزرگ دیده است، آن است که در آن نسخه، در پایان احمد بن حسن عاملی، شرحی از زندگی خود آورده که در نسخه مشهد نیامده است و آقابزرگ تمام آن اطلاعات را در معرفی الدر المسلوک در اثر جاوید خود، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 8، ص 70-71 آورده است. کتاب الدر المسلوک به تازگی توسط مؤسسه التاریخ العربی در بیروت و در دو مجلد منتشر شده است (1430/2009)، هر چند ناشر محترم به درستی اصول کار خود را توضیح نداده است. از برخی مطالب مجمل کتاب می توان دریافت که نسخه اساس تصحیح آنها، نسخه الدر المسلوک به شماره 259 بوده است. برگی از فهرست مجموعه نسخه های خطی دانشگاه تهران هم در آغاز کتاب آمده که نمی دانم آیا به معنی آن است که نسخه دانشگاه تهران نیز در اختیار آنها بوده است یا خیر؟ اما نکته جالب توجه برای من معرفی کتابی بود به نام روض الناظرین فی علم الاولین و الآخرین در کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 9625 که دوست و استاد بزرگوار حجت الاسلام ابوالفضل حافظیان زحمت فهرست و معرفی آن را انجام داده اند (ج 31، ص 21). مرحوم آقابزرگ در الذریعه (ج 11، ص 277) اشاره کرده که کتاب الروض الناظرین در حقیقت صورت و تحریر اولیه الدر المسلوک است و همان نسخه ای که آقابزرگ در الذریعه معرفی کرده است، اکنون به شماره 9625 در کتابخانه مجلس است.
سه شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۸۹ ساعت ۱۵:۳۲