شهید ثانی و نظر او درباره دولت صفویه

ظهور دولت صفویه و تاثیر آن بر مناطق شیعه نشین خارج از قلمرو عثمانی به دلیل در اختیار نبودن منابع کافی به صورت مدلل چندان مورد بحث قرار نگرفته است. اما در این میان، مسئله موضع گیری عالمان شیعه نیز تا حدی با ابهام روبرو است و از جمله این عالمان شهید ثانی (شهادت در 965ق) به دلیل آنکه خود نقش مهمی در تدوین فقه شیعه ایفا کرده و آثار در همان روزگار نیز در ایران رواج داشته، به نحو حیرت آوری اشاره ای به صفویه و اینکه نظرش درباره آنها چیست، ندارد. اهمیت دیگر این مسئله با توجه به موضوع مهاجرت عالمان جبل عامل به ایران در عصر صفویه و نظریه پردازی که در این باب شده، موضوع مقالات چندی بوده است. به مناسبتی مجموعه رسائل شهید ثانی به تصحیح استاد ارجمند جناب آقای حجت الاسلام و المسلمین رضا مختاری را به قصد مطالعه در دست داشتم. عبارتی در رساله صلاة الجمعة شهید ثانی توجه مرا به خود جلب کرد. به گمانم این عبارت بتواند به خوبی دیدگاه شهید ثانی درباره دولت صفویه را نشان دهد. شهید در بحث از دلائل قائلان به عدم وجوب نماز جمعه ضمن رد آنها به مسئله دشواری های دینی که در سر راه برگزاری نماز جمعه وجود داشته اشاره کرده و با توجه به تغییر اوضاع سیاسی شیعه در روزگار خود استناد به این مسئله را در عدم برگزاری نماز جمعه بی وجه دانسته و می نویسد:

و ما کان حق هذه الفریضة المعظمة ان یبلغ بها هذا المقدار من التهاون بمجرد هذا العذر الذی یمکن رفعه فی کثیر من بلاد الایمان سیما هذا الزمان....

آیا این عبارت نوعی پذیرش مشروعیت دولت صفویه و یا حتی اشاره ای به آنها نیست؟